Risaukan apabila anak tidak membuang air besar beberapa hari atau dikenali sebagai sembelit. Jika dibiarkan ia mungkin merujuk kepada masalah sistem pencernaan. Malah sembelit boleh menjejaskan proses tumbesaran kanak-kanaktermasuk bayi.
Jadi ibu ayah kena tahu cara untuk mengelak masalah ini. Melalui maklumat yang diperolehi, menurut Dr. Syahrul Bariah Abdul Hamid, Ketua Pusat Pengajian Pemakanan & Dietetik,Fakulti Sains Kesihatan, Uitm Puncak Alam mengenai pemakanan yang betul mengelak masalah sembelit dikalangan kanak-kanak.
Sembelit kerap terjadi di kalangan kanak-kanak dan atas sebab itu, ia juga sering dipandang ringan oleh sesetengah ibu bapa. Mereka mengandaikan ia adalah perkara biasa yang berlaku semasa proses tumbesaran, terutama apabila bayi diperkenalkan dengan makanan pejal ketika berusia 6 bulan.
Menurut definisi, sembelit berlaku apabila seorang kanak-kanak membuang air besar kurang daripada tiga kali seminggu, mengalami kesukaran semasa proses itu atau najis adalah keras, kering dan bersaiz agak besar daripada kebiasaan dan kanak-kanak mengadu sakit semasa membuang air besar.
PUNCA SEMBELIT
Sembelit terjadi apabila najis atau bahan buangan bergerak perlahan di dalam usus yang menyebabkan najis menjadi kering dan keras.
Banyak faktor boleh menyumbang kepada sembelit di kalangan kanak-kanak, termasuk:
1.Perubahan pada diet
Pengambilan sayur-sayuran dan buah-buahan serta air yg tidak mencukupi pada diet kanak-kanak boleh menyebabkan sembelit (Fujitani et al., 2018). Selain daripada itu, ia juga kerap terjadi pada bayi yang baru diperkenalkan kepada makanan pejal disebabkan perubahan diet cecair (susu ibu/formula) kepada makanan pejal.
2.Alahan kepada susu lembu
Alergi kepada susu lembu dan produk tenusu serta pengambilan yang berlebihan juga boleh menyebabkan sembelit.
3.Sejarah keluarga
Kebarangkalian berlakunya sembelit pada kanak-kanak yang mempunyai ahli keluarga yang berpengalaman menghidap sembelit adalah tinggi. Ia mungkin disebabkan oleh genetic dan tinggal dalam persekitaran yang sama
4.Kegemukan atau berlebihan berat badan
Beberapa kajian mendapati sembelit kerap terjadi pada kanak-kanak yang berlebihan berat badan dan kegemukan berbanding usia. Ini kerana, pengambilan harian mereka adalah kebanyakannya tinggi lemak, kurang serat dan air serta terhad aktiviti fizikal.
5.Menahan atau mengabaikan rasa ingin buang air besar kerana sibuk bermain, takut ke tandas atau tidak selesa menggunakan tandas awam apabila di luar.Kesakitan yang dialami semasa buang air besar menyumbang kepada trauma dan menyebabkan kanak-kanak akan menahan diri daripada membuang
6.Masalah latihan tandas pada usia muda
Sekiranya anak-anak diberikan latihan tandas pada usia muda dan tidak bersedia, ia boleh mendorong kanak-kanak untuk menahan buang air besar dan menyebabkan sembelit.
7.Perubahan pada rutin harian
Sebagai contoh, cuaca, tempat dan stress akan mendorong kepada sembelit.
8.Pengambilan ubat atau suplemen
Sesetengah jenis ubat dan supplemen boleh menyebabkan berlakunya sembelit.
9.Masalah kesihatan
Sembelit di kalangan kanak-kanak disebabkan masalah kesihatan atau penyakit jarang berlaku, tetapi ia merupakan petunjuk kepada abnormaliti pada anatomi, metabolic atau system pencernaan atau disebabkan penyakit yang lain.
BAGAIMANA MENGATASI DAN MERAWAT SEMBELIT?
1.Tingkatkan pengambilan air
Minum air masak atau cecair yang lain dapat membantu najis melalui usus dengan mudah. Jumlah air yang diperlukan setiap kanak-kanaka dalah berbeza mengikut umur dan berat badan. Tetapi, kebiasaannya, kanak-kanak memerlukan 3 ke 4 gelas air masak setiap hari. Bagi bayi yang berumur 6 bulan ke atas dan mula diperkenalkan dengan makanan pejal, cuba tawarkan sedikit jus prun sekiranya menghadapi sembelit. Manakala, bagi kanak-kanak yang sudah mula berjalan dan berlari, pengambilan air perlu ditingkatkan sesuai dengan pertambahan usia dan aktiviti fizikal mereka.
2.Hidangkan makanan yang berserat tinggi
Makanan serat tinggi seperti sayur-sayuran, buah-buahan seperti jambu batu, prun dan epal dan roti mil penuh boleh membantu mengelakkan sembelit (Stewart & Schroeder, 2013). Serat tidak boleh dicerna, tetapi ia membantu dalam memudahkan pencernaan makanan sehingga ke penyahtinjaan. Manakala, makanan yang tinggi lemak, gula dan berkanji menyebabkan pergerakan usus lebih lambat dan berkecenderungan mengalami sembelit (Fujitani et al., 2018).
3.Pengambilan jus buah-buahan
Jus buah-buahan dapat membantu mengatasi sembelit, sebagai contoh buah prun, epal atau pir. Kanak-kanak berumur setahun dan ke atas digalakkan minum jus buah sebanyak 120 ml – 180 ml sehari, manakala bagi bayi berumur 6 bulan ke setahun, tidak melebihi 120 ml sehari.
4.Aktiviti fizikal yang mencukupi
Aktiviti fizikal membantu dalam memudahkan pergerakan usus, jadi, ibubapa perlu menggalakkan anak-anak untuk beriadah seperti berbasikal, berlari di taman dan sebagainya.
5.Jadual makan yang tetap
Jadual makan yang tetap setiap hari dapat membantu kanak-kanak membentuk rutin amalan buang air besar
6.Pengubahsuaian pada diet
Bagi bayi yang baru diperkenalkan makanan pejal ketika berusia 6 bulan. Ibubapa perlu bijak membuat pengubahsuaian terhadap diet si bayi agar bersesuaian dengan umur dan kemahirannya. Perhatikan keadaan najis kanak-kanak dalam tempoh beberapa hari selepas diperkenalkan dengan makanan tertentu. Ibubapa perlu sentiasa peka dengan perubahan najis anak dan perubahan diet mereka. Sekiranya bayi tidak membuang air besar 2 ke 4 hari, lebihkan pengambilan air atau buah dalam diet mereka.
